روشنهها با تأثیر بر میزان نور داخل جنگل بر خاک و سایر ویژگیهای اکولوژِیکی تأثیرگذار هستند. در این تحقیق تأثیر روشنههای طبیعی و مصنوعی تودههای آمیخته و خالص راش بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بررسی شد. بدین منظور تعداد 24 روشنه در تیپ آمیخته و 24 روشنه در تیپ خالص راش در طرح جنگلداری حاجیکلا- تیرانکلی از حوزه آبخیز رودخانه تجن در سال 1394 برداشت شد. روشنهها در سه کلاسه روشنههای کوچک (کمتر از 150 مترمربع)، متوسط (بین 150 تا 350 مترمربع) و بزرگ (350 تا 500 مترمربع) طبقه‌بندی‌شده‌اند. در هر روشنه، تعداد 5 قطعه نمونه بر روی قطرهای روشنه پیاده شد. در داخل هر قطعه نمونه، یک نمونه خاک از عمق 30-0 سانتیمتری برداشت و یک نمونه ترکیبی آماده شد. علاوه بر این، در خارج از هر روشنه یک نمونه شاهد خاک نیز تهیه گردید. نتایج نشان داد که مساحت روشنه بر pH، EC، پتاسیم، کربن، نیتروژن و نوع توده بر ماده آلی و نیتروژن اثر معنیداری داشت (05/0P<). همچنین اثرات متقابل روشنه و نوع توده بر نیتروژن، ماده آلی و شن نیز معنی‌دار بود (05/0P<). بیشترین میزان پتاسیم در روشنههای بزرگ (با مساحت 500-350 مترمربع) در توده راش خالص و کمترین آن در تودههای آمیخته مشاهده شد. همچنین نتایج تحقیق حاضرنشانداد که باافزایشاندازهحفرهمیزانکربن، ماده آلی، نیتروژن و پتاسیمافزایش مییابد. در روشنههای حاصل از قطع (مصنوعی)، بالاترین میزان نیتروژن در روشنههای بزرگ توده خالص راش مشاهده شد. ماده آلی در روشنههای بزرگ بیشتر از روشنههای کوچک بود. همچنین مساحت روشنه و نوع توده تأثیری بر میزان فسفر خاک نداشت؛ بنابراین میتوان گفت که در تودههای آمیخته بهویژه در روشنههای بزرگ نسبت به روشنههای کوچک در تودههای خالص میزان حاصلخیزی خاک بیشتر است.
Gerayli S, Mirzaei J, Heidari M. The effect of gap size on the physicochemical properties of soil in pure and mixed stands of Fagetum hyrcanum in the Tajan river watershed. Wetland Ecobiology 2022; 14 (3) :89-100 URL: http://jweb.ahvaz.iau.ir/article-1-1060-fa.html
گرایلی شیرزاد، میرزایی جواد، حیدری مهدی. تأثیر اندازه روشنه بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در توده های خالص و آمیخته راشستان های حوزه آبخیز رودخانه تجن. اکوبیولوژی تالاب. 1401; 14 (3) :89-100
