صائب خوش نواز، سعید برومندنسب۲، هادی معاضد،
دوره ۶، شماره ۳ - ( پاییز ۱۳۹۳ )
چکیده
در بسیاری از نقاط جهان، نیترات موجود در فاضلاب‌های کشاورزی، صدمات جدی، به کیفیت منابع آب وارد نموده است. در این تحقیق، حذف آلودگی نیترات فاضلاب کشاورزی کشت و صنعت کارون، در تالاب مصنوعی جریان سطحی حاوی گیاه وتیور بررسی شد. باهدف ارزیابی اثر نوع کشت گیاه در تالاب مصنوعی، زمان‌ماند هیدرولیکی و دمای محیط، بر کارایی تصفیه این نوع سامانه‌ها، نه حوضچه به‌صورت موازی با مشخصات ۳ متر طول، ۱ متر عرض و ۸/۰ متر ارتفاع ساخته شد. جریان پیوسته فاضلاب، از آذر ۱۳۹۲ تا خرداد ۱۳۹۳ در این سامانه‌ها برقرار شد. سه واحد از سامانه‌ها حاوی گیاه به‌صورت کشت ریشه گیاه در خاک، سه واحد به‌صورت کشت شناور و سه حوضچه بدون بستر متخلخل و گیاه (شاهد) در نظر گرفته شد. زمان‌های ماند هیدرولیکی انتخاب‌شده ۵،۳ و ۷ روز بود و برای هر زمان‌ماند، این آزمایش در شش مرحله، به‌شدت ۶ ماه تکرار شد. میانگین دمای هوا در طی این مدت از ۹۲/۸ تا ۲۵/۳۱ درجه سانتی‌گراد در نوسان بود. نیترات ورودی به سامانه‌ها و خروجی از آن‌ها، اندازه‌گیری و میانگین بازده تصفیه، با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS مقایسه شد. متوسط غلظت نیترات فاضلاب ورودی به هر واحد ۷۶/۳ ±۲۰ میلی‌متر بود. نتایج نشان داد، اثر نوع کشت گیاه، زمان‌های ماند و تغییرات دما در بازده حذف نیترات در سطح احتمال ۹۵ درصد معنی‌دار است به‌طوری‌که میانگین بازده حذف نیترات در زمان‌ماند ۳ روز از ۲۴/۱۴ تا ۵۲/۳۷ درصد، در زمان‌ماند ۵ روز از۳۲/۱۶ تا ۲۷/۴۱ درصد و در زمان‌ماند ۷ روز از۴۲/۱۶ تا ۵۱/۵۰ درصد، متغیر بود. همچنین نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد، متوسط بازده حذف نیترات در سامانه کشت ریشه در خاک برابر ۰۹/۴۳ درصد، سامانه شناور ۳۶/۲۸ درصد و سامانه شاهد ۶۶/۱۵ درصد بود و حداکثر بازده حذف نیترات در همه سامانه‌ها، بازمان ماند طولانی‌تر (۷ روز) اتفاق افتاد.
