تنوعزیستی ریزجانداران خاک به عنوان یکی از شاخصهای مهم در ارزیابی سلامت خاک و عملکرد اکوسیستمی، تحت تأثیر عوامل مدیریتی از جمله استفاده از اصلاحکنندههای آلی قرار دارد. این پژوهش در فروردین 1403 به مدت 2 ماه با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف بیوچار بر شاخصهای میکروبی، تنوعزیستی ریزجانداران خاک و رشد گیاه چاودار (Secale montanum) در شرایط گلخانهای انجام شد. بیوچار مورد استفاده از بقایای کاه و کلش گندم در شرایط پیرولیز (دمای 350 درجه سانتیگراد، بهمدت 4 ساعت) تهیه گردید و در چهار سطح (0، 1، 3 و 5 درصد وزنی) به گلدانهایی حاوی 400 گرم خاک لومی اضافه شد. در 21 نمونه گلدانی، بذور چاودار کاشته شد و برخی نمونهها به عنوان تیمارهای بدون گیاه در نظر گرفته شدند. نمونهها به مدت 60 روز تحت شرایط گلخانهای نگهداری شدند و پس از آن، ویژگیهای شیمیایی و میکروبی خاک و شاخصهای رشد گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. افزودن بیوچار منجر به افزایش قابلتوجه در رشد گیاه شد. وزن تر بوتهها از 0/3 گرم در تیمار شاهد به 0/5 گرم در سطح 5 درصد بیوچار افزایش یافت. همچنینخاک از 7/65 (شاهد) به 7/83 در سطح 1 درصد بیوچار رسید. هدایت الکتریکی نیز در تیمارهای دارای گیاه و بیوچار به طور معنیداری بیشتر بود. از نظر میکروبی، نرخ تنفس خاک از 0/12 mg CO₂/gr.day در سطح 1 درصد به 0/16mg /gr.day CO₂ در سطح 3 درصد افزایش یافت. به طور کلی، تیمارهای دارای گیاه چاودار تغییرات بیشتری در ویژگیهای میکروبی و شیمیایی خاک نسبت به تیمارهای بدون گیاه نشان دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد بیوچار، بهویژه در سطوح بالاتر، نهتنها موجب بهبود شاخصهای میکروبی خاک مانند تنفس و pH شد، بلکه توانایی خاک در حمایت از رشد گیاه را نیز افزایش داد. این یافتهها حاکی از آن است که بیوچار میتواند به عنوان یک اصلاحکننده مؤثر برای ارتقای کیفیت زیستی خاک و افزایش کارایی تولید گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.
The Effect of Biochar on Soil Microbial Indicators and Biodiversity and Its Role in Stimulating Plant Growth. Wetland Ecobiology 2025; 17 (1) : 3 URL: http://jweb.ahvaz.iau.ir/article-1-1090-fa.html
قرهی نسرین، عطار فاطمه، زمانی رسول، سودایی مشائی صاحب، قهساره الهام، بهمنی محسن. تأثیر بیوچار بقایای گندم بر شاخصهای میکروبی و تنوع زیستی ریزجانداران خاک و نقش آن در تحریک رشد گیاهی. اکوبیولوژی تالاب. 1404; 17 (1) :25-36