شبکههای فاضلاب شهری بهعنوان یکی از مهمترین زیرساختهای حیاتی، نقش اساسی در حفظ سلامت عمومی و محیطزیست دارند. ترمیم و بازسازی این شبکهها همواره با ریسکهای متعددی در حوزههای محیطزیستی، بهداشتی و ایمنی همراه است. این پژوهش جهت ارزیابی ریسکهای محیطزیستی، بهداشتی و ایمنی استفاده از دو روش سنتی و روش CIPP در سال 1404 انجام شده است. جامعه آماری مورد بررسی شامل کلیه فعالیتها، تجهیزات و عملیات فنی مرتبط با پروژه بازسازی شبکه فاضلاب شهری بود. برای ارزیابی ریسک، از تکنیک ویلیام فاین استفاده شد و سطوح ریسک در سه دسته قابلقبول، نامطلوب و اضطراری طبقهبندی شدند. یافتهها نشان داد که در روش سنتی مبتنی بر حفاری باز علاوه بر ایجاد اختلال در تردد شهری، منجر به انتشار آلایندهها، تخریب اکوسیستم و افزایش خطرات ایمنی برای کارکنان میشود.در روش CIPP، ریسکهای ایمنی ناشی از کار با ماشینآلات سنگین، ریسکهای بهداشتی مرتبط با مواجهه کارکنان با فاضلاب و ریسکهای محیطزیستی شامل آلودگی خاک، آبوهوا در مقایسه با روش سنتی کاهش مییابد.در این پژوهش، تعداد 193 ریسک برای روش سنتی و 208 ریسک برای روش CIPP شناسایی شد. در روش سنتی علت مخاطرات شامل (5/43%) عامل انسانی، (6/33%) تجهیزاتی و (8/22%) اجرایی بود. در روش CIPP علت مخاطرات شامل(37%) انسانی، (6/34%) تجهیزاتی و (4/28) اجراییبوده است. نتایج ارزیابی پس از اعمال اقدامات کنترلی نشان داد که در روش سنتی، ریسکهای اضطراری از 9/26% به 1/2 % کاهش و موارد قابلقبول از 28٪ به 7/63% افزایش یافتند. در روش CIPP، ریسکهای اضطراری از 9/39% به 5/0% کاهش و موارد قابلقبول از 7/8% به 5/75% افزایش پیدا کردند؛ بنابراین روش CIPP در کاهش ریسکهای محیطزیستی، بهداشتی و ایمنی اثربخشی بالاتری نسبت به روش سنتی دارد و میتواند بهعنوان یک رویکرد پایدار جهت بازسازی زیرساختهای شهری مورد استفاده قرار گیرد.
Farrokhian F, Zolfagharifar B. Comparative Risk Assessment of Environmental, Health, and Safety Risks in Urban Sewer Network Rehabilitation Using Traditional and CIPP Methods with William Fine's Approach. Wetland Ecobiology 2025; 16 (4) : 3 URL: http://jweb.ahvaz.iau.ir/article-1-1091-fa.html
فرخیان فروزان، ذوالفقاری فر بهمن. ارزیابی مقایسه ای ریسکهای محیط زیستی، بهداشتی و ایمنی در بازسازی شبکه فاضلاب شهری به روشهای سنتی و CIPP با رویکرد ویلیام فاین. اکوبیولوژی تالاب. 1403; 16 (4) :36-52
