تحلیل روند فراوانی ورود سامانههای سودانی به ایران (مطالعه موردی: حوضههای آبریز جنوب و جنوب غرب کشور)
|
شاپور قاضی پور ، حسن لشکری ، منوچهر فرج زاده اصل  |
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. |
|
چکیده: (1383 مشاهده) |
سامانه سودانی مهمترین سامانه تأمینکننده بارش و ذخایر آبی حوضههای آبریز جنوب کشور است. در سالهایی که شرایط همدیدی مناسبی برای تقویت و گسترش این سامانه برروی ایران فراهم میشود، نه تنها بخش جنوبی کشور بلکه بیشتر قسمتهای کشور با نزولات جوی خوبی همراه است؛ بنابراین افزایش یا کاهش تعداد سامانههای سودانی ورودی به منطقه، در ساختار اکوبیولوژیکی تالابها و بیلان آبی پرآبترین حوضههای آبی در جنوب و جنوب غرب کشور بسیار مهم و حیاتی است. در پژوهش حاضر هدف مطالعه روند تاریخی ورود این سامانه (2017-1995)به این بخش از کشور است. ازاینرو، پس از صحت سنجی دادههای بارش روزانه 1995 تا 2017 ایستگاههای منتخب، سامانههای بارشی با منشأ سودانی مستقل برپایه سنجههای انتخابی از سه مسیر اصلی هرمزگان، بوشهر و خوزستان (به تفکیک سال، ماه و دوره تداوم) شناسایی و با بهکارگیری روشهای آماری خط بهترین برازش، من-کندال و تخمینگر شیب سن، تغییرات زمانی آنها در سطح اطمینان 95 درصد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد؛ علیرغم وجود روند و شیب تغییرات کاهشی در فراوانی ورود سامانههای سودانی، اما به علت عدم معنیداری بیشتر روندها، فراوانی ورود سامانههای سودانی در هر سه مسیر دارای حالت پایدار و فاقد روندی است که بتوان آن را به تغییرات آب و هوایی نسبت داد. بااینحال دوره تداوم بارش سامانههای سودانی در هر سه مسیر کوتاه مدت و عموماً به صورت سامانههای 1 تا 3 روز و بندرت دوره فعالیت آنها 5 روزه و بالاتر است؛ بنابراین قلت و ماهیت رگباری و کوتاهمدت بارش سامانههای سودانی را، همچنان باید بهعنوان یک اصل پذیرفت و در آینده منتظر وقوع خشکسالی و بارشهای شدید و سیلآسا از سامانه سودانی بود. در نتیجه وضعیت پایداری اکوسیستمهای آبی تالابها و حوضههای آبی جنوب و جنوبغرب کشور در آینده شکننده خواهد بود. |
|
واژههای کلیدی: روند، سامانه سودانی، حوضه آبریز، جنوب و جنوب غرب ایران. |
|
متن کامل [PDF 929 kb]
(1635 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1400/1/13 | پذیرش: 1399/7/10 | انتشار: 1399/7/10
|
|
|
|
|
ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|