استادیار گروه محیط‌زیست، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران.
چکیده: (1254 مشاهده)
در حال حاضر آب رودخانه بشار، منبع حیات آبزیان و تأمین‌کننده آب موردنیاز حیات‌وحش و ساکنان حواشی آن است و یکی از سرشاخه‌های مهم رودخانه کارون میباشد. این پژوهش باهدف بررسی کیفیت آب قسمتی از رودخانه بشار که از منطقه حفاظت‌شده دنا عبور میکند، انجام گرفت. در این مطالعه در طول رودخانه بشار در محدوده موردمطالعه یازده ایستگاه انتخاب گردید و نمونه‌برداری از این مسیر 19068 متری به مدت سه روز متوالی در بهمن ۱۳۹۵ و در هر ایستگاه با سه تکرار انجام گرفت و درمجموع 33 نمونه جمع‌آوری گردید. درنهایت نمونهها در ظروف شیشه‌ای درپوشیدِ به آزمایشگاه منتقل گردید و پارامترهای نیترات (NO3)،فسفر (P)، اکسیژن خواهی بیولوژیکی (BOD)، کل جامدات محلول (TDS) و کلی فرم مدفوعی (Fecal coliform) استخراج گردید. دادههای به‌دست‌آمده از طریق آزمون تی تک نمونه‌ای، آزمون تی غیر جفتی، آزمون تجزیه واریانس و آزمون همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد میانگین فسفر (68/0±672/0) و کلی فرم مدفوعی (17/0±01/4) در آب بیشتر از حد مجاز استاندارد بود (01/0P≤)و نیز در مقاطعی از رودخانه با حضور هم‌زمان چند کاربری انسانی، کشاورزی و صنعتی در اطراف آن،میزان دو پارامتر فسفر (همه ایستگاه‌ها بهجز 2، 4 و 9) و کلی فرم مدفوعی (سه ایستگاه 7، 8 و 10) بیشتر از حد استاندارد بود (05/0P≤≤0). همچنین تغییرات مکانی هر پنج فاکتور معلول ورود هم‌زمان فاضلاب تصفیه نشده سایتهای سنگ‌شکن، استخرهای پرورش ماهی، روستاها و زمینهای کشاورزی به آب رودخانه بود. از طرف دیگر، همبستگی مثبت معنیدار بینP، TDS، BOD و Fecal coliform نشانگر افزایش بار آنها از منابع آلوده‌کننده در اطراف آب رودخانه به‌طور هم‌زمان بود؛ بنابراین آب رودخانه بشار در طی عبور از منطقه حفاظت‌شده دنا در ایستگاه‌های 7، 8، 10 و ۱۱ که در مجاورت هم‌زمان چندین کاربری انسانی، کشاورزی و صنعتیقرارگرفته، تنزل کیفیت داشته و با توجه به مصارف انسانی و حیات‌وحش از آب آن در مسیر منطقه حفاظت‌شده، خطر آلودگی، بیماری و مرگ آنها را تهدید میکند.
